• Menu

0 recente resultaten

Nieuwe Wob kiest vooral perspectief van de overheid

et voorontwerp voor de nieuwe Wet openbaarheid van bestuur (Wob) is bekend geworden. Het ontwerp bevat een veel bredere regeling van het gebruik en de openbaarheid van overheidsinformatie dan de Wob. Het introduceert een aantal aanvullingen op de openbaarheid, zoals openbaarheid van adviezen van de Raad van State op wetsvoorstellen, voordat de regering deze aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. De regeling zou ook van toepassing worden op toezichthouders zoals de Nederlandsche Bank of de Autoriteit Financi?le Markten. Naast deze verruiming van de openbaarheid komt het ontwerp ook met een aantal nieuwe weigeringsgronden, waarvan de meest opmerkelijke zijn “de handhaving van de openbare veiligheid” en “de voorkoming van strafbare feiten”.

Het voorontwerp voor de nieuwe wet, de Algemene wet overheidsinformatie, is opgesteld door de Wageningse hoogleraar recht en bestuur Van der Meulen. Het zal worden besproken op een symposium op 19 mei 2006 in Den Haag en moet in juli aan minister Pechtold worden aangeboden. De maker geeft aan dat het ontwerp “voldoende ver voortgeschreden is om basis te vormen voor een zinnige gedachtewisseling” met de deelnemers aan het symposium. Deze discussie kan nog een re?le invloed kan hebben op het uiteindelijke resultaat. De gebruikerskant van de Wob is op het symposium ondervertegenwoordigd. In het discussiepanel zit geen specialist aan gebruikerskant. Het NRC, met afstand de meest deskundige gebruiker van de Wob in de journalistiek, is op verzoek aanwezig in de zaal.

Opvallend is de veel grotere omvang en complexere aard van het ontwerp in vergelijking met de Wob. “Deze nieuwe Wob is eerst en vooral een wet die een algemene regeling voor gebruik en beheer van overheidsdocumentatie beoogt te regelen”, zo stelt WOB-deskundige Roger Vleugels in zijn nieuwsbrief Fringe. In plaats van een heldere regeling te geven, waarmee ook de leek een gebruiksvriendelijk, transparant recht op overheidsinformatie in handen krijgt, kiest het ontwerp meer het perspectief van het informatiebeheer door de overheid. “Zeker, het verstrekken van informatie en het eventueel openbaar worden komen in de nieuwe Wob ook aan bod, maar zitten verpakt in erg veel bureaucratie, in veel juristerij, in meer en vagere en nog meer overlappende weigergronden, in allerlei bijkomende rim ram”, aldus Vleugels.

Aanleiding voor de opdracht van minister Pechtold voor het opstellen van het voorontwerp was onder meer de evaluatie van de Wob door de Universiteit van Tilburg. Deze wees er op dat de Wob “niet als een rustig bezit mag worden beschouwd”. Knelpunten in de Wob zijn onder meer dat de overheid zich slecht houdt aan de geldende termijnen, en de onduidelijkheid van bepaalde begrippen, waaronder in het bijzonder de weigeringsgronden, met meningsverschillen tussen gebruikers en de overheid tot gevolg. “Uit cijfers blijkt dat de wet overheidsinformatie helemaal niet toegankelijker heeft gemaakt, zoals bedoeld. De weigeringsgronden zijn zo ruim geformuleerd dat veel procedures al in een vroegtijdig stadium stranden”, zo meldt ook het NRC van 9 mei 2006. Het ontwerp biedt geen duidelijke oplossingen op deze punten. Door het introduceren van een aantal nieuwe weigeringsgronden, en de schijnbare overlap tussen deze gronden, zou de situatie zelfs wel eens kunnen verslechteren.

Het ontwerp legt nadruk op de actieve informatieplicht door de overheid, waarin ook een duidelijke rol voor ICT is voorzien. Artikel 11 van het ontwerp stelt dat deze informatie, waaronder bijvoorbeeld wetgeving en rechterlijke uitspraken, in beginsel binnen twee weken elektronisch toegankelijk moet worden gemaakt. Nu wordt nog slechts een klein deel van de rechterlijke uitspraken op vrij willekeurige manier op internet gepubliceerd. Deze algemene regel voor publicatie van rechterlijke uitspraken was ook een van de aanbevelingen van het recent verschenen rapport van de VMC-studiecommissie ‘Toegang tot rechterlijke uitspraken’.

De huidige nadruk op veiligheid heeft in het voorontwerp ook zijn weg weten te vinden. “Geheel nieuw is de uitzonderingsgrond handhaving en bescherming van de openbare veiligheid. Het past in het kader van de toegenomen aandacht voor veiligheidsvraagstukken dat ook in het kader van de openbaarmaking van informatie aandacht wordt besteed aan de mogelijke gevolgen voor de veiligheid”, zo stelt de toelichting op het voorontwerp. Kritiek op de Wob die wees op de noodzakelijkheid van een cultuurverandering bij de overheid is niet overgenomen. Een dergelijke verandering ligt naar het oordeel van de ontwerpers “buiten de reikwijdte van de wetgever”. Voor het afdwingen van een cultuurverandering door het opnemen van een recht op informatie met tanden hebben de ontwerpers niet gekozen.

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.

Help mee en support ons

Door mijn bijdrage ondersteun ik Bits of Freedom, dat kan maandelijks of eenmalig.

Ik geef graag per maand

Ik geef graag een eenmalig bedrag